Ga naar de inhoud

Vrouwen & mannen, de rolverdeling in de maatschappij

     Applaus

    Na haar laatste woorden kijkt de vrouw de zaal in. Haar toeschouwers, mannen en vrouwen, laten haar woorden bezinken. Vanuit een hoek begint iemand in de handen te klappen. Steeds meer mensen nemen het over. Duidelijk geëmotioneerd, met tranen in haar ogen, neemt de vrouw het applaus in ontvangst. Dan schakelt de camera langzaam over naar een zwart beeld. En eindigt de video over de Full Acceptance Speech van Madonna tijdens de uitreiking van de Woman of the Year Award 2016.

    Wat vriendin Nelleke betreft is daarmee de kous af. Het slotakkoord is gegeven. Mannen moeten ophouden vrouwen als minderwaardig te behandelen. Ophouden met het vertellen wat vrouwen wel of niet moeten doen. De vrouw moet de kans krijgen om een echte vrouw te zijn. Een vrouw die voor zichzelf kan zorgen, die zelfstandig is en onafhankelijk van een man. De man zit  vast in een vrouwonvriendelijk patroon. Een patroon waarin een vaste rolverdeling dient te zijn en de man de baas, de heerser is. En dat denkbeeld dient zo spoedig mogelijk te worden doorbroken.

    Conflict

    Ja. Een vrouw moet inderdaad de kans krijgen zelfstandig te zijn, te kunnen doen wat zij wil, te kunnen dragen wat zij wil. Een vrouw moet zich veilig kunnen voelen op straat, zonder zich behandeld te voelen als een lustobject. Kennelijk moet een vrouw zich “als man” gaan gedragen om dat te realiseren. Maar is het gelijkertijd niet zo dat de vrouw zich ook graag begeerd wil voelen? Is het niet zo dat, wanneer zij niet meer door de man als lustobject wordt gezien, zij zich onzeker zal gaan voelen over haar zelf, haar eigenwaarde?

    In haar slotakkoord opende vriendin Nelleke met een opmerking van een vrouw over een man die de was aan het ophangen was. De vrouw in kwestie riep “Ha! Had ik maar zo’n vent, heerlijk!”. Het had zomaar een kreet van meerdere collega’s van mijn lieftallige echtgenote kunnen zijn. Want ja, ik ben ook zo’n man die de was ophangt. Sterker nog, ik ben die man die elke zaterdag de weekboodschappen doet. De man die elke doordeweekse dag ervoor zorgt dat de kinderen op tijd op school komen. De kinderen ’s middags ook weer ophaalt van school en met hen gaat knutselen of spelen met de LEGO. De man die de was doet, het eten kookt, het huis boent en poetst. Een man die achter de naaimachine kruipt om verstelwerk te doen of een leuk jurkje voor zijn dochter naait.

    KEK Mama

    Dit alles doet mij denken aan een onlangs gevoerd gesprek met een columniste van KEK Mama. Dat is een magazine van de vrouw voor de vrouw. Het gesprek dat met mij werd gevoerd betrof de rolverdeling tussen de man en de vrouw. Juist, de rolverdeling als in dat traditionele beeld waarin de man kostwinnaar is en de vrouw voor het huishouden zorgt. En hoe dat bij ons totaal tegenovergesteld is.

    Een interview over hoe de vrouw, mijn lieftallige echtgenote, de kostwinnaar is en de man, ik, het huishouden en alles daaromheen doe. Een van de vragen ging over hoe dit mijn gevoel van man-zijn beïnvloedde, of ik mij nog echt man voelde. “Want op het werk had ik het tenslotte over de laatste nieuwtjes op autogebied. En nu keek ik met de kinderen naar de laatste CARS.”

    Een echte man

    Over die vraag moest ik wel even nadenken. Want hoe zou ik mij moeten voelen als een echte man? Moet ik daarvoor net als Sylvester Stallone doen in die reclame, waarin hij tegen Jan Kooijman zegt “If you want to act like a man, eat like a man”? En moet ik daarvoor per definitie een ‘mannelijk’ beroep hebben in plaats van zorgdragen voor mijn gezin? Zou ik daarvoor ’s avonds op de bank moeten hangen en eisen dat lieftallige echtgenote mij een biertje brengt? Maar ik heb wel een antwoord gegeven op de vraag van KEK Mama. Nee, het heeft geen effect op mijn man-zijn. Want een man, een echte man, heeft respect voor andere mensen, ongeacht of dit nou een vrouw of man is.

    Ik ben mij wel degelijk ervan bewust dat dit mijn interpretatie, mijn beeldvorming is. Een denkbeeld dat is voortgekomen uit mijn geschiedenis, eentje die niet zo heel erg standaard is geweest. Voor de mensen die dit lezen en niet weten waarover ik het heb, refereer ik aan een door vriendin Nelleke gepubliceerd boek. Een drukwerk waar ik tot op heden nog steeds met genoegen en plezier aan heb meegewerkt. Maar het is niet alleen mijn verleden dat dit beeld heeft gevormd.

    Stijldansen

    Zoals bekenden weten doe ik, inmiddels al vele jaren, aan stijldansen. Meerdere avonden in de week besteed ik minimaal een uurtje, soms wel meer, op de dansvloer bij verschillende lesgroepen. En dans ik op verschillende dansniveaus met voor elk niveau een andere danspartner. Bij het dansen gelden specifieke regels waaraan de dansparen zich dienen te houden. De man is degene die de leiding heeft, de vrouw is degene die volgt. De man is echt de man, de baas, de leider, degene die bepaald wat de vrouw moet gaan doen. En samen vormen zij een harmonieus en evenwichtig danspaar dat moeiteloos over de vloer zwiert. Dat klinkt makkelijk toch? Het tegendeel is waar.

    Rolverdeling bij een danspaar

    De vrouw, zeker de geëmancipeerde vrouw die zich zelfstandig vind en zich niet door de man willen laten vertellen wat zij moeten doen, werkt tegen. Want zij wil niet meewerken aan het in stand houden van het culturele erfgoed waarover Nelleke sprak. Het gevolg is dat de man geen kans krijgt om zijn rol te vervullen, dat hij geen kans krijgt om een harmonieus danspaar te vormen met zijn dame. Ik zal je even het plaatje schetsen wat daarmee bedoelt wordt. Ja, de man geeft leiding, moet met juiste lichaamstaal en zonder woorden aangeven wat de bedoeling is. Geeft hij die leiding niet door tegenwerking van de vrouw, dan kan de vrouw nimmer volgen en weet zij niet wat er wordt bedoeld. Het gevolg hiervan is dat er op tenen wordt gestapt, tegen andere dansparen wordt gebotst, er blessures kunnen ontstaan. En daar zit niemand op te wachten, toch?

    Tot nu toe klinkt dat waarschijnlijk weinig harmonieus en dat snap ik. De harmonie moet namelijk tijdens het dansen ontstaan. De man geeft voornamelijk leiding bij de voorwaartse passen. Wanneer hij achterwaartse passen heeft, dient de man de rol van leiding over te geven aan de vrouw. Omdat zij degene is die naar voren gaat ziet zij immers waar zij heen gaan en of daar mogelijke obstakels zijn. Aan het einde van de variatie draaien die rollen weer om en neemt de man weer de leiding over. Harmonie, luisteren naar elkaar, aanvoelen wat de ander van je wil, voor elkaar zorgen als medemens.

    Leiding geven

    Dan even over hoe de man leiding geeft tijdens het dansen. Daarvoor sta je, zeker in de ballroom dansen, in de danshouding. Voordat de dans begint heft de man zijn linkerarm op als uitnodiging voor de vrouw. Wanneer de vrouw die heeft geaccepteerd en bij de man staat, legt de man zijn rechterhand op het linkerschouderblad van de vrouw. De man respecteert de ruimte die de vrouw nodig heeft voor haar passen. De vrouw respecteert de ruimte die de man nodig heeft voor zijn passen. Met de houding van zijn armen vormt de man een frame waarin de vrouw zich dient te positioneren. Als de man een goed frame heeft kan de vrouw goed naar zijn leiding luisteren.

    Datzelfde frame, dat juk van luisteren naar een man, dient echter ook om de vrouw te laten schitteren. Om haar echt als op en top vrouw in het middelpunt te zetten. Een plaats waar zij bewonderd kan worden om haar elegantie, haar gratie, haar vrouw-zijn. En is datzelfde niet wat “echte mannen” graag doen? Aan de buitenwereld showen dat jij als man geslaagd bent met zo’n topvrouw aan je zijde. Refererend aan oertijden, pronken met de vrouw als belangrijkste jachttrofee als teken van dominantie richting andere mannen. “Kijk wat ik heb, dit is van mij!” De man is daarin niet meer dan een lijstje om een schilderij, de vrouw ís het schilderij. Zij is het belangrijkste onderdeel. Want zeg nou zelf, een lijst zonder schilderij is toch niet echt datgene wat de show kan stelen.

    danspaar mannen vrouwen rolverdeling stijldansen
    © Chris van den Berg

    Regels

    Er zijn wel degelijk regels, zowel voor de man als voor de vrouw. Regels en voorwaarden waardoor mannen en vrouwen in goede harmonie met elkaar kunnen omgaan, met elkaar kunnen dansen. Het probleem is dat een deel van de mensen zich hier niet aan wenst te houden. Een deel dat eigen regels maakt, omdat zij zich anders achtergesteld of minderwaardig voelen. En ja, zowel man als vrouw maakt zich hier schuldig aan. Het gezegde is immers niet voor niets “waar twee kijven hebben twee schuld”.

    Maar wellicht komt dit ook voort uit die prangende vraag over “nature or nurture”. Want nature gaat over de eigenschappen van een individu bepaald door aanleg (bijvoorbeeld genetische kenmerken). En nurture over de eigenschappen van een individu bepaald door opvoeding en leefomgeving. Een vraag die al eeuwenoud is en terug te voeren valt richting Plato en Aristoteles. Wat is aangeboren en wat is aangeleerd. Inmiddels zijn de deskundigen erover uit dat het een combinatie van beide is, waarbij zowel genen als leefomgeving een sleutelrol vormen bij het ontwikkelen van karakter en persoonlijkheid.

    Man-zijn

    Het is jammer dat er wordt gedacht dat ik aan die prangende vraag voorbij ga. Ik hoef alleen maar te kijken naar mijn zoon van vier jaar, die afgelopen weekend net als mama en grote zus nagellak op zijn tenen wilde hebben. Als hij dat mooi vind, wie ben ik dan om te zeggen “dat hoort niet bij jongens”. Ik kies ervoor om hem zelf te laten ontdekken wat hij leuk vindt. Het is aan mij als zijn vader, als man, om hem te leren hoe hij met tegenslag dient om te gaan als het toch niet zo leuk blijkt. Of hoe hij moet reageren op anderen die dingen niet hetzelfde zien als dat hij doet. Maar voor al die zelfstandige, onafhankelijke vrouwen:  dat is evengoed ook de taak van mijn Lieftallige Echtgenote. Wij doen dat samen, in goede harmonie, gelijkwaardig, elkaar ondersteunend en met een goede wisselwerking als dat nodig is.